CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG: 5 TRƯỜNG HỢP DOANH NGHIỆP ĐƯỢC QUYỀN ĐƠN PHƯƠNG

Việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động là một quyền pháp lý quan trọng của doanh nghiệp, nhưng phải được thực hiện theo đúng căn cứ và quy trình nghiêm ngặt của pháp luật. Nếu thực hiện sai, doanh nghiệp có thể phải đối mặt với kiện tụng và bồi thường thiệt hại.

Dưới đây là 5 trường hợp chính mà doanh nghiệp được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động (NLĐ) theo quy định tại Điều 36, Bộ luật Lao động 2019.

1. NLĐ Không Hoàn Thành Công Việc

Doanh nghiệp có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng nếu NLĐ thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động đã giao kết.

Căn cứ: Doanh nghiệp phải chứng minh việc “không hoàn thành công việc” dựa trên các tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành công việc được quy định rõ ràng trong quy chế nội bộ của doanh nghiệp (ví dụ: Quy chế đánh giá hiệu suất, Hợp đồng lao động, hoặc Thỏa ước lao động tập thể).
Lưu ý: Việc đánh giá phải được minh bạch và có bằng chứng cụ thể.

2. Ốm Đau, Tai Nạn Đã Điều Trị Quá Thời Hạn

Trường hợp NLĐ bị ốm đau hoặc tai nạn và đã điều trị trong một khoảng thời gian dài theo quy định mà khả năng lao động chưa hồi phục.

Thời hạn tối đa:
- HĐLĐ không xác định thời hạn: Đã điều trị 12 tháng liên tục.
- HĐLĐ xác định thời hạn (12-36 tháng): Đã điều trị 06 tháng liên tục.
- HĐLĐ xác định thời hạn (dưới 12 tháng): Đã điều trị quá nửa thời hạn hợp đồng.
Quyền lợi: Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng theo căn cứ này, doanh nghiệp vẫn phải trả trợ cấp thôi việc cho NLĐ.

3. Do Thiên Tai, Hỏa Hoạn Hoặc Lý Do Kinh Tế

Doanh nghiệp phải thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế (như khủng hoảng, thiên tai, hỏa hoạn) mà buộc phải giảm chỗ làm việc và NLĐ không thể tìm được việc làm phù hợp khác.

Điều kiện:
- Phải có bằng chứng xác thực về sự kiện bất khả kháng (thiên tai, hỏa hoạn) hoặc sự thay đổi cơ cấu/công nghệ/lý do kinh tế.
- Phải thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp tỉnh trước 30 ngày.

4. Doanh Nghiệp Chấm Dứt Hoạt Động

Doanh nghiệp bị chấm dứt hoạt động hoặc bị cơ quan chuyên môn có thẩm quyền thu hồi giấy phép đăng ký kinh doanh.

Căn cứ: Quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc chấm dứt hoạt động của doanh nghiệp hoặc thu hồi giấy phép.
Quyền lợi: Doanh nghiệp có trách nhiệm giải quyết đầy đủ các quyền lợi còn lại (tiền lương, trợ cấp thôi việc…) cho NLĐ.

5. NLĐ Tự Ý Bỏ Việc

Đây là trường hợp doanh nghiệp có quyền chấm dứt hợp đồng mà không cần báo trước, khi NLĐ tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.

Thời gian quy định:
- Tự ý bỏ việc 05 ngày làm việc cộng dồn trong thời hạn 30 ngày (tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc).
- Tự ý bỏ việc 20 ngày làm việc cộng dồn trong thời hạn 365 ngày (tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc).
Lưu ý: Doanh nghiệp phải có bằng chứng rõ ràng về việc NLĐ vắng mặt không phép (ví dụ: xác nhận của phòng ban, biên bản vắng mặt, thông báo liên lạc).

Lưu Ý Quan Trọng Về Thời Hạn Báo Trước và Trường Hợp Cấm

Để việc đơn phương chấm dứt hợp đồng là hợp pháp, doanh nghiệp bắt buộc phải tuân thủ thời hạn báo trước (trừ trường hợp tự ý bỏ việc) và trường hợp cấm theo Điều 37 và Điều 41 Bộ luật Lao động 2019:

Thời hạn báo trước: Tùy thuộc vào loại hợp đồng lao động (thường là 45 ngày, 30 ngày hoặc ít hơn).
Trường hợp cấm: Không được đơn phương chấm dứt hợp đồng với NLĐ đang nghỉ ốm, nghỉ phép được sự đồng ý của người sử dụng lao động, hoặc NLĐ nữ mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

Việc chấm dứt hợp đồng lao động luôn tiềm ẩn rủi ro pháp lý. Để tránh những tranh chấp và khoản bồi thường không đáng có, doanh nghiệp nên tham khảo ý kiến của chuyên gia pháp lý trước khi ra quyết định.

TRUNG TÂM TƯ VẤN PHÁP LUẬT TỈNH PHÚ THỌ cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật lao động chuyên sâu, giúp doanh nghiệp xây dựng quy trình nhân sự và giải quyết các trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng đúng luật.

Liên hệ ngay để đảm bảo tuân thủ pháp luật lao động và giảm thiểu rủi ro pháp lý!